این ساز علاوه بر شکم، دسته و سر، در انتهای تحتانی ساز پایهای نیز دارد که روی زمین یا زانوی نوازنده قرار میگیرد. شکم ساز از کروی است که مقطع نسبتاً کوچکی از آن در جلو به دهانهای اختصاص یافته و روی دهانه پوست کشیده شده و بر روی پوست، خرکی، تقریباً شبیه به خرک تار و نه کاملاً عمود بر سیمها قرار گرفته است.
دستۀ ساز، در واقع لولهای توپر، و به طور نامحسوس به شکل مخروط وارونه خراطی شده است. انتهای بالائی این لوله مجوف شده و در طرف جلو شکاف دارد که نقش جعبۀ گوشیها را مییابد، دسته فاقد «دستان» است.
سر ساز متشکل است از جعبۀ گوشیها که در دو طرف آن هر یک دو گوشی کار گذارد شده و یک «قبه» که در بالای جعبه قرار گرفته است. سر در واقع ادامۀ خراطی شده دسته است. طول ساز از ته پایه سر قبه حدود 80 سانتیمتر است.
کمانچۀ امروزی دارای چهار سیم است و کوک (یا نسبت فاصلۀ سیمها به یکدیگر) در دستگاههای مختلف موسیقی ایران تفاوت میکند. معمولترین کوک اینست که سیمهای اول و دوم نسبت به هم فاصلۀ «چهارم» (یا «پنجم») داشته، سیم سوم یک اکتاو بمتر از سیم اول، و سیم چهارم یک اکتاو بمتر از سیم دوم باشد.
این ساز نقش تکنواز و همنواز، هر دو را به خوبی میتواند اجرا کند.
آرشه- موی آن محکم و کشیده نیست و نوازنده انگشتان دست راست خود را زیر موها انداخته و آن را میکشد تا عمل آرشه کشی میسر گردد.